کد مطلب:106499 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:162
[صفحه 184] از خطبه های آن حضرت علیه السلام است كه در طلب باران ایراد فرموده است: اعتكرت: به هم آمیخت و درهم شد منبعق و منبعج: باران سیل آسا مریع: فراوانی و سرسبزی مخضله: نمناك خلب: آنچه بر خلاف گمان باشد مبتئس: اندوهگین ضواحی: روستاهای اطراف شهر جهام: ابر تاریكی كه باران ندارد مخائل: جمع مخیله به معنای ابری كه در آن امید باران است. ربیع: در این جا به معنای باران است نجاد: جمع نجد، زمین بلند وذق: دانه باران مسنتون: قحطی زدگان سقیا: با ضم سین اسم و از مصدر سقی به معنای آب دادن است بارخدایا كوههای ما از خشكسالی شكافته، و سرزمین ما را گرد و غبار فرا گرفته است، چهارپایان ما بسیار تشنه و در جایگاههای خود سرگردانند، و از شدت تشنگی همچون زنان فرزند مرده می نالند، و از بسیاری رفت و آمد به چراگاهها و بانگ و فریاد در آبشخورهایشان به ستوه آمده اند. بارخدایا! به ناله گوسفندان و نعره شتران رحم فرما. بارالها! به سرگردانی آنها در گذرگاهها و ناله آنها در جایگاههایشان ترحم فرما. بارپروردگارا! هنگامی به سوی تو بیرون آمده ایم كه خشكسالی مانند شتران نزار به ما رو آورده، و ابرهایی كه امید باران به آنها بوده به ما پشت كرده اند، تو امید غمزدگان و فریادرس درخواست كنندگانی، در این هنگام كه مردمان نومید، و ابرها از باران باز داشته شده، و چرندگان هلاك گشته اند، تو را می خوانیم كه ما را به كردارمان مواخده نكنی، و به كیفر گناهانمان نگیری، رحمت خود را به وسیله ابرهای بارنده، و بهار پر آب و گیاه، و گیاهان خرم و فرح انگیز بر ما بگستران، بارانی دانه درشت ریزان و فراوان كه زمینهای مرده به آن زنده شود، و آنچه از دست رفته باز گردد. بارخدایا! از تو آب طلب می كنیم، آبی بر ما بباران، زنده كننده، سیراب سازنده، كامل، فراگیر، پاكیزه، با بركت، گوارا و حاصلخیز، آن چنان كه گیاهان انبوه، شاخه ها بارور، و برگها سرسبز و شاداب گردد و با آن بندگان ناتوان خود را نیرو بخشی، و شهرهای مرده را زنده گردانی. بارپروردگارا! از تو آب می خواهیم، آبی بر ما فرو ریز كه بلندیهای زمین ما را پر گیاه سازد و در دشتها و گودالها جاری گردد، و به سبب آن، نواحی ما را فرا خسالی رسد، و میوه ها فراوان شود و دامهای ما به آن زندگانی كنند، و سرزمینهای مردم دور دست از آن بهره مند گردد، و حومه و روستاهای ما از آن كمك گیرد، این را از بركات گسترده، و عطایای سرشار خویش به بندگان تهیدست و وحوش بی سرپرست خود، بخشش فرما. بارانی بر ما نازل گردان كه كام خشك زمین را تر كند و قطره هایش درشت و پیاپی باشد، آن چنان كه باران از پس باران ببارد، و دانه هایش بر سر هم فرود آید، نه این كه رعد و برق آن بی باران، و ابرش بی آب و كوچك و پراكنده، و قطره هایش ریز، و همراه با باد سرد باشد، تا این كه قحطی زدگان، فراخی زندگی یابند، و به بركت آن گرفتاران خشكسالی زنده شوند، زیرا تویی كه پس از نومیدی مردم، باران فرو می فرستی، و رحمت خود را بر آنها می گسترانی، و تو سرپرستی ستوده ای شریف رضی گفته است: این كه امام (ع) فرموده است: انصاحت جبالنا، به معنای: تشققت من المحول می باشد، یعنی كوههای ما از خشكسالی شكافت، چنان كه گفته می شود: انصاح الثوب یعنی جامه چاك شد، همچنین است: انصاح النبت یا صاح النبت و یا صوح النبت یعنی گیاه خشك گردید، و جمله و هامت دوابنا كه در خطبه آمده، به معنای این است كه: چهارپایان ما تشنه اند، زیرا هیام به معنای تشنگی است، واژه حدابیر در عبارت حد ابیر السنین كه در سخنان آن حضرت است، نیز جمع حد باراست كه به معنای ناقه ای است كه بر اثر رفتار لاغر گشته و امام (ع) آن را به سال قحطی تشبیه فرموده است . ذوالرمه شاعر گفته است: حد ابیر ما تنفك الا مناخه علی الخسف او نرمی بها بلدا قفرا واژه قزع در جمله و لا قزع ربابها به معنای پاره ابرهای كوچك پراكنده است، عبارت و لا شفان ذهابها تقدیر آن و لا ذات شفان ذهابهاست، و شفان به معنای باد سرد، و ذهاب بارانهای ملایم است و واژه ذات كه مضاف است، به اعتبار این كه شنونده به آن داناست حذف شده است. باید دانست كه گفتار امام (ع) در آن جا كه می فرماید: پروردگارا، تو را می خوانیم كه ما را به كردارمان مواخذه نفرمایی و به گناهانمان نگیری، گویای این است كه گناهان و اعمالی كه خلاف دستورهای خداوند است در سلب رحمت او نسبت به بندگان موثر است، زیرا در جود و كرم خداوند هیچ گونه بخل و امساكی نیست و منعی از سوی او وجود ندارد، بلكه آنچه در این مورد تاثیر دارد، درجات استعداد بندگان و كمی یا فزونی قابلیت آنان است، و آشكار است كسانی كه به دنیا روی آورده اند و محرمات الهی را مرتكب می شوند و از خدا روگردانیده اند، نمی توانند مشمول رحمت او قرار گیرند، بلكه شایستگی ضد آن را دارند، یعنی مستحق آنند كه بر حسب سعی و كوششی كه در اركاب محرمات و انحراف از راه حق داشته اند مورد خشم و عذاب پروردگار ق رار گیرند، و سزاوار همین است كه این گونه كسان از بركات الهی بی بهره و از فیض رحمت او بكلی محروم و بی نصیب باشند. سحا و وابلا بنابراین كه حالند منصوب شده اند و عامل نصب آنها فعل انشر می باشد. امام (ع) در عبارت سماء مخضله در این جا ابر را اراده فرموده است، عرب می گوید: كل ما علاك فهو سماءك یعنی: هر چه بالای سر توست آسمان توست، و معنای و انزل پیاپی فرو فرستادن آب از بالاست، و شاید هم منظوراز سماء همان باران، و به معنای انزل علینا الغیث (باران بر ما فرود آور باشد، امام (ع) در این خطبه نیز گفتار خود را با آیه ای از قرآن كریم پایان داده است، و مناسبت آن با مضامین خطبه آشكار است. و توفیق از خداوند است.
صفحه 184.